Marian Niżyński

Kawaler księżycowy

Z osobą Mariana Niżyńskiego (1910–1943) liczni i prominentni krytycy literaccy, historycy literatury, a także wytrawni znawcy sztuk pięknych i teatru, w okresie międzywojennym, wiązali niemałe nadzieje. Kazimierz Czachowski nazwał Niżyńskiego „niepospolitym talentem dramatycznym”, wielu zapowiadało młodemu artyście trwałe miejsce w historii literatury polskiej i sztukach plastycznych. Nie brakowało także opinii bardziej powściągliwych, na ogół związanych z młodym wiekiem artysty, wobec którego prognozy mogły okazać się przedwczesne. Jerzy Braun nazwał go kiedyś „poetą gorejącym”. Miało to określenie swoje głębokie uzasadnienie, oddawało bowiem nie tylko temperament twórczy tego bodaj najmłodszego z utalentowanych artystycznie, wszechstronnych przedstawicieli polskiego ekspresjonizmu, a także charakter jego twórczości. (…) Niżyński był artystą o bardzo szerokich horyzontach myślowych, niepokornym, wyrazistej, romantycznie wyostrzonej postawie duchowej, otwartej nie tylko ku walorom słowa, ale także subtelnej wizji plastycznej i muzycznej utworu.

Stanisław Dziedzic (1953 – 2021)